Meyve suyu şekerli bir içecektir ve zararlı olabilir

Gıda sanayi son yıllarda çok karlı bir alanı keşfetti. Çocukların unlu-şekerli gıdalara bir zaafı var ve bu zaafı istismar ediyorlar. Bütün çocuklarımızı hızla şeker bağımlısı yapıyorlar. Meşrubat, şekerli gıdalar içinde en fazla tüketilen kalemlerin başında geliyor. Kolası, gazozları, buzlu çayı, boyalı meyve suları, meyveli sodaları, kutu meyve suları herkesin elinde. Bunların tüketimi yıldan yıla artıyor. Fakat yetişkin pazarı doyduğu için hedef çocuklara yöneliyor. Gazlı içecek endüstrisi reklam için milyar dolarlar harcıyor. Bu pazarlama faaliyetlerinin çoğu oyuncaklar, çizgi filmler, filmler, yarışmalar, oyunlar ve televizyon, radyo, dergi, internet üzerindeki kulüplerle çocukları hedef alıyor.


Piyasada %100 meyve suyu olarak satılan meyve suları mevcut.  İnsanlar %100  meyve suyunun da diğer bir şekerli içecek olduğunu ve soda, kola, gazoz gibi içecekler ile benzer zararlı etkilerini duyduklarında şaşırmaktadırlar. Nektar şeklinde hazır satılan meyve sularının çok şeker içerdiğini biliyoruz ve bu nedenle bebeklere ve küçük çocuklara %100  meyve suyu olarak adlandırılanları veriyoruz. Ancak Pediatric Obesity dergisinde 2015 yılında yayınlanan bir makalede düzenli bir şekilde saf meyve suyu tüketen 2 yaşındaki çocukların saf meyve suyu tüketmeyen ya da seyrek tüketen çocuklara göre daha sonraki yaşlarda daha fazla obezite geliştirme riskine sahip olduğunu rapor edilmiştir. Şişman çocukların şişman erişkinler olma olasılığı da yüksektir.

Öngörüsel olarak saf meyve suyunun kullanılan meyve sayısı dikkate alındığında bütün meyve yemek kadar sağlıklı olduğunu düşünebiliriz. Oysa bütün meyvenin yenmesi gerçekte meyve suyu içilmesinden daha sağlıklıdır. İşte konuyla ilgili bazı gerçekler:

• Meyve suyu bütün meyveden daha az lif içerir ve çocuk meyve suyu içtiğinde yeterince doygunluk hissetmez ve hala açtır. 
• Meyve suyunda kalorinin tek kaynağı şekerdir. 
• Atıştırmalıklar ile birlikte meyve suyu içilmesi obezite riskini arttırabilir. Çünkü çocuğun açlığı devam edeceğinden daha fazla atıştırmalık yeme ihtiyacı hissedecek ve daha fazla kalori alacaktır. 
• Meyve suyu kronik hastalıklarının riskini azalttığı düşünülen antioksidanların bulunduğu meyve kabuğunu içermez. 
• Ayrıca meyve şekeri fruktozun aşırı tüketimi böbrek taşlarının oluşumu için bir risk faktörüdür.

Meyve suyu hakkında diğer gerçekler

Hazır meyve suları su, şeker olarak da sükroz, fruktoz, glukoz ve sorbitol içerir. Az miktarda da protein ve mineral bulunur. Bazı meyve suları doğal olarak yüksek mineral ve vitamin içerir, ancak çoğunluğu C vitamini ile güçlendirilmiştir. Meyve suyu içmenin bazı faydaları olmakla birlikte olası bazı zararları da vardır. Yetersiz protein ve lif içeriğinin yanısıra yüksek şeker içeriği aşırı kalori alımına neden olur ve diş çürüklerini arttırabilir. Amerikan Pediatri Akademisi'nin bebek ve küçük çocuklarda meyve suyu tüketimi için önerileri şöyledir:  

• Meyve sularının 1 yaşından küçük bebekler için  herhangi bir besinsel yararı yoktur 
• Meyve suları bütünn meyveden daha fazla besinsel değere sahip değildir ve sağlık ve dengeli bir beslenmede elzem bir rolü yoktur. 
• Saf, taze veya yeniden yapılandırılmış meyve suları 1 yaş üzerindeki çocuklarda dengeli bir diyetin bir parçası olabilir. Ancak günlük tüketimi önerilen miktarları aşmamalıdır. 
• Meyveli içecekler meyve suyuna eşdeğer olmayıp, bu içeceklerden sakınmalıdır.  
• Meyve suları ishal veya su eksikliğinin tedavisinde kullanılmamalıdır. 
• Fazla meyve suyu tüketimi uygunsuz (aşırı veya az) beslenmeye neden olabilir. İshal, karında şişlik (gaz), karın ağrısı ve diş çürüklerine de neden olabilir. 
• Çocuğun yaşına göre önerilen miktarlarda meyve suları önemli sorunlara neden olmaz 

Pratik yaklaşım

Pratik bakış açısından anne-babaların ve bebeğin bakıcısının meyve suyu tüketimini azaltması; bunun yerine su ve bütün meyve vermeleri önemlidir. Bunun yaşamın erken dönemlerinde yapılmaya başlanması yaşam boyu sağlıklı beslenme alışkanlığının kazanılması açısından da önemlidir. Amerikan Pediatri Akademisinin son önerileri (Mayıs 2017)şu şekilde:

• Meyve suyu 12 aydan önce başlanmamalıdır 
• 1-3 yaş çocuklarda günlük alım 120 ml i aşmamalıdır 
• 4-6 yaşlar arasında meyve suyu tüketimi günlük 120-180 ml ile sınırlandırılmalıdır. 
• 7-18 yaşlardaki çocuklarda meyve suyu tüketimi günde 240 ml ile sınırlı olmalıdır. 
• Küçük çocuklara meyve suyu biberonla veya emilerek su içilen bardaklarla verilmemelidir. 
• Küçük çocuklara meyve suyu uykuya yatmadan önce verilmemelidir. 
• Çocuklar önerilen günlük meyve alımını sağlamak için bütün meyve tüketimine teşvik edilmelidir. 
• Bazı ilaçları alan çocuklara greyfurt suyu verilmemelidir. Bu ilaçlar ibuprofen, varfarin, fenitoin, amitriptilin ve kolşisindir. Uzun süreli ilaç kullanan çocuklar için mutlaka  doktora danışılmalıdır.