ANNE SÜTÜ İLE BESLENME

Anne sütü bebekler için kesinlikle en iyi besin kaynağıdır. Annelerin mümkün olduğu kadar uzun süre ve nerede ve ne zaman olursa olsun bebekleri acıkınca vermeleri teşvik edilmelidir. Anne sütünün bebek için ideal besin olmasının çok sayıda nedeni vardır. Anne sütü bebeğiniz için açık farkla en doğal ve en sağlıklı besindir. Anne bebek ilişkisini kuvvetlendirmesinin yanı sıra bebeği barsak, kulak ve diğer infeksiyonlardan koruyucu özelliği de vardır.

İlk 6 ay bebeğinizin normal büyüme ve gelişmesi için gerekli besinlerin hemen hemen hepsini sağlar. Bazı durumlarda bebeğin güneş ışığı ile temasına göre (özellikle kış bebekleri) anne sütü alan bebeklerin D vitamini desteği alması gerekir.

Anne sütünün faydaları

Anne sütü önemli proteinler, yağ asitleri, şekerler, aminoasitler, demir ve birçok diğer besinlerin girift bir bileşiminden oluşmaktadır. Anne sütünün içeriği her annenin kendi bebeğinin özel durumuna ve değişen gereksinimlerine göre belirlenir. Bu besinler bebeğinizin hassas sindirim sisteminden kolayca emilebilecek yapılardan oluşmaktadır. Dahası anne sütü her zaman sterildir. Bu nedenlerden dolayı anne sütü ile beslenen bebeklerde formül mama ile beslenenlere göre daha az ishal, kabızlık veya diğer sindirim rahatsızlıkları olur.

Anne sütünün diğer bir yararı antikorlar içermesidir. Antikorlar savunma sisteminin bakteri ve virus gibi mikroplarla savaşmak için ürettiği maddelerdir. Annenin sisteminde üretilen antikorlar anne sütü ile bebeğe geçer, barsak ve kulak infeksiyonları dahil sık görülen infeksiyonlara karşı bebeğin korunmasına hizmet eder. Anne sütü ağız ve çene gelişiminin daha iyi olmasını sağlar ve bebeğin ileriki yaşamında besin alerjisi geliştirme oranını azaltır.

Kolostrum, ilk süt, son süt

Bebeğin gelişim sürecine göre anne sütü içeriği değişir. Esas olarak üç tip anne sütü vardır: Kolstrum (ağız), ilk süt ve son süt.

Kolostrum bebek doğduktan sonraki ilk birkaç günde ve normal laktasyon başlamadan önce yapılan sarımtırak renkli anne sütüdür. Kolostrum özellikle besinlerden ve antikorlardan çok zengin olup, yeni doğmuş bir bebek için mükemmel bir besindir. Bebeğinizi formül mama ile beslemek istiyorsanız bile en azından ilk birkaç gün yeni doğmuş bebeğinizi anne sütüyle beslemeniz bebeğinizin kolostrumun sağladığı antikor koruması ve besinsel faydalarını almasını sağlar.

İlk süt emzirme sırasında ilk akan süttür. İlk süt daha incedir ve daha az yağ içerir. Dolayısıyla susamış olan bebeğin sıvı gereksinimini sağlar.

Son süt emzirme sırasında ilk sütten sonra akan süt olup; yağ ve kaloriden zengindir. Bu sütün yüksek yağ ve kalori içeriği bebeğinizin sağlığı ve büyümesinin devamı için önemlidir. Emzirme sırasında bebeğin bir göğüsten diğer göğse geçirilmesinden önce o göğüsteki sütün hepsini aldığından emin olmalısınız. Böylece hem ön süt hem de son sütün faydalarından yararlanabilecektir.

Emziren annenin beslenmesi

Emziren annenin sağlıklı beslenmesi ve yaşam tarzı hem kendi iyiliği için hem de bebeğine sağlıklı anne sütü sağlaması için önemlidir. Bunun için;

• Emzirme sırasında kaybettiğiniz suyu yerine koymak için günde 6-8 bardak sıvı tüketmelisiniz.
• Anne sütünün devamını sağlamak için besleyici gıdalardan günde fazladan 500 kalori almalıdır. Fazla alınan bu kalori kilo almaya neden olmaz. Gerçekte kalori alımını arttırmanıza rağmen kilo kaybettiğinizi göreceksiniz.
• Anne sütüne geçen demirin yerine konması için demir desteği almanız gerekebilir. Doktorunuzun bu konuda önerilerini almalısınız.
• Bebeğinize rahatsızlık veren gıdalardan kaçınmalısınız.
• Alkol ve kafein alımını kısıtlamanız gerekir. Çunkü bunlar anne sütü ile bebeğinize geçer
• İlaç kullanımı sırasında anne sütüne geçebileceğini düşünmelisiniz. Kesin gereklilik yoksa ilaç alımından sakınmalısınız.
• Sigara içmeyiniz ve sigara içilen yerde bulunmayınız. Çünkü sigara içilmesi anne sütü alan bebekte kusma, ishal ve huzursuzluğa neden olabilir. Ayrıca süt üretimini de azaltabilir.

Anne sütünün sağılması ve saklanması

Özellikle çalışan anneler için sütün sağılması ve saklanması gerekebilir. Saklanmış olan bu süt anne olmadığı zaman bebeğin bakıcısı tarafından bebeğe verilebilir. Süt sağmak için çeşitli göğüs pompaları piyasada bulunur. Anne sütünün saklandığı şişeler steril olmalıdır. Şişenin üzerine gün ve saat yazılmalıdır.

Anne sütünün sağılması, saklanması ve sağılmış sütün kullanılmasında önemli noktalar:

• Sütünüzü sağmadan önce mutlaka ellerinizi yıkayınız
• Sağılan sütün sadece temiz kaplarda saklandığından emin olunuz. Vidalı kapaklı şişeler, kapağı sıkı olan kaseler, özel besleme torbaları kullanabilirsiniz. Sıradan plastik torbaları kullanmayınız.
• Sızdırmayan kapta soğutulmuş sütü mümkünse 24 saat içinde kullanınız. 72 saatten daha uzun süre buzdolabında beklemiş sütü atmalısınız.
• 24 saat içinde kullanamayacaksınız sütü dondurunuz. Donmuş süt en azından bir ay süre ile kullanılabilir. Sütü dondurucunun gerisinde saklayınız, kapağına koymayınız. Mutlaka üzerine tarih yazınız ve ilk önce en eski sütü kullanınız.
• Her seferinde 60-120 ml süt dondurunuz. Çünkü bir seferde verilebilecek miktarlar bu kadardır.
• Dondurulmuş süte taze süt eklemeyiniz
• Sütün buzunu buzdolabı içinde bekleterek yavaşça çözebilirsiniz veya daha hızlı olarak ılık su içinde döndürerek çözebilirsiniz.
• Şişeyi ısıtmak için mikrodalga fırın kullanmayınız, çünkü mikrodalga fırın eşit olarak ısıtmaz. Eşit ısıtılmamış süt bebeğinizi yakabilir veya zarar görmüş olabilir. Ayrıca uzun süre mikrodalga fırında kalan şişeler patlayabilir. Aşırı ısı sütteki önemli proteinlerin ve vitaminlerin zarar görmesine neden olur.
• Buzdolabında buzu çözülmüş süt 24 saat içinde kullanılmalıdır.
• Süt yeniden dondurulmamalıdır.
• Beslemeden sonra artan sütü bir başka besleme için kullanmayınız.

Bebek besleme seçenekleri: Anne sütü veya formül mama?

Her bebeğin beyin ve beden büyümesi ve gelişmesi için kendine özel besin gereksinimleri vardır. Bebeğinizin hayatının ilk yılında yediği ve içtiği şeyler bebeğin şimdiki ve gelecekteki sağlığı üzerine önemli etkilere sahiptir.

Anne sütü: Bebek beslenmesinde en doğal ve en ideal yoldur. Anne-bebek arasındaki bağı güçlendirmesinin yanı sıra anne sütünün çok sayıda üstünlüğü vardır. Anne sütü yaşamın ilk 6 ayında sağlıklı büyüme için gerekli tüm elzem besin ve maddeleri içerir. Anne sütünün içeriği bebeğin hassas olan sindirim sistemine mükemmel bir şekilde uygundur, dolayısıyla anne sütü ile beslenen bebekler formül mama ile beslenenlere oranla daha az sindirim sorunu, ishal veya kabızlığa maruz kalır. Anne sütü ayrıca içeriğini bebeğin laktasyon boyunca değişen gereksinimlerine göre ayarlar. Anne sütünün diğer bir yararı antikorlardan zengin olmasıdır. Antikorlar bakteri ve viruslara karşı savaşmak üzere vücudun savunma sisteminin ürettiği maddelerdir.

Katı gıdalar ile birleştirildiğinde 6 aydan büyük çocuklar için de mükemmel bir besindir. Dolayısıyla bebeklerin en az 6-12 ay anne sütü ile beslenmesi önerilir. Eğer anne ve bebek istiyorsa 2 yaşına kadar anne sütü verilebilir. Eğer bebeğiniz sadece anne sütü ile besleniyorsa D vitamini desteği gerekebilir.

Formül mama: Annelerin bebeklerini kendi sütleri ile beslenmesi önerilmesine rağmen bazı anneler bebeklerine sütlerini veremeyebilir veya bu yolu seçmeyebilir. Anne sütü bir seçenek değilse anne sütüne tek kabul edilebilir alternatif demir ile zenginleştirilmiş bebek mamasıdır. Ticari bebek mamalarının içeriği ve performansı anne sütüne yaklaştırılmış olmasına rağmen anne sütüne mükemmel benzer olan veya sizin bebeğinize mükemmel uygun olan bir mama yoktur. Eğer bebeğinizi formül mama ile besleyecekseniz doktorunuza sizin bebeğinize en uygun olan mamanın hangisi olduğunu sormalısınız. Formül mamalar demirle zenginleştirilmiş olmalı ve diğer vitamin ve mineralleri önerilen düzeylerde içermelidir. Formül mama ile beslenen bebeklerde ilave vitamin desteği genellikle gerekmez.

İnek sütü en azından 9-12. aya kadar bebekler için uygun bir besin değildir. İnek sütünün  tam olgunlaşmamış bebek sindirim sistemi tarafından sindirilmesi zordur.

Anne sütünün yeterliliği

Anne sütü hem açlığı hem de susuzluğu giderir. Dolayısıyla anne sütü ile beslenen bebeklere fazladan su vermek genellikle gerekmez. Bebek günde 8-12 kez beslenme gereksinimi duyar ve anne sütü ile beslenen bebek günde 1-12 kez dışkılar. Göğüste beslenen bebek içtiği sütün içeriğini kontrol eder ve gerekli olduğu ve istediği kadarını alır. Sonuç olarak az veya aşırı beslenme pek oluşmaz. Bununla birlikte pek çok anne bebeğine yeterince süt sağlayamadığından endişe duyar.

Bu soruya cevap vermenin basit bir yolu bebeğin ıslattığı bezi saymaktır. Bebek günde 6-8 kez bez ıslatıyorsa genellikle içtiği süt miktarı yeterli demektir. Bebeğinizin yeterli süt aldığının en iyi göstergesi ise bebeğin kilo alımıdır. Bebekler ilk 3 ayda ortalama ayda 1 kg alırlar. Bu da günlük kilo alımının 30g olması demektir. Genelde bebekler doğum ağırlıklarını 5. ayda ikiye katlarlar.

6. aya kadar anne sütü bebeğiniz için mükemmel bir besindir. Bu yaştan sonra devam eden büyüme için gerekli besinleri ve enerjiyi karşılayamaz olur. 4-6 aylarda bebeğiniz için ilave enerji besin desteği (özellikle demir) için ek besinlere yavaş yavaş geçilmelidir. Katı gıdalar ile birleştirilerek anne sütü bebekler için uzun süreli mükemmel bir besin olmaya devam eder.