Probiyotiklerin sağlık için 8 yararı

Probiyotikler mayalanmış gıdaların tüketimi ile veya takviye olarak alınan canlı mikroorganizmalardır. Çok sayıda çalışma sindirim sisteminizdeki bakterilerin dengesinin ve dengesindeki bozulmanın genel sağlık ve hastalık durumları ile bağlantılı olduğunu göstermiştir. Probiyotikler bağırsak bakterilerinin sağlıklı dengesini korurlar ve sağlık için çok sayıda fayda ile bağlantılıdırlar. Bunlar arasında kilo verme, sindirim sistemi ve bağışıklık sisteminin sağlıklı işlev görmesi ve daha birçokları sayılabilir. Bu yazıda  probiyotiklerin sağlık için yararlarına genel bir bakış yapıldı.

1. Probiyotikler sisteminizdeki dost bakterilerin dengede kalmasına yardım eder: Probiyotikler iyi bakterileri içerir. Bunlar alındığı zaman sağlık için yararlı olan canlı   Bu yararlar probiyotiklerin bağırsak bakterilerinin doğal dengesini yeniden sağlaması ile ilişkilidir. Bağırsak bakterilerinde dengesiz olma durumu çok sayıda kötü bakterinin varlığı ve yeterince iyi bakteri olmaması anlamına gelir. Dengesizlik durumu hastalık, antibiyotikler gibi ilaçlar, kötü beslenme ve daha birçok nedenle ortaya çıkabilir. Tüm bunlar bağırsak bariyerinin bozulmasına, vücuda girmemesi gereken toksinlerin, sindirilmemiş besinlerin, bakteri ürünlerinin ve hatta bakterilerin vücuda geçişini kolaylaştırır. Bu durum "sızdıran bağırsak sendromu" olarak bilinir. Vücuda girmemesi gereken şeylerin vücuda girişi bağışıklık sistemini aktive eder ve yangısal bir durum ortaya çıkar. Tüm bunların sonucu sindirim sorunları, allerjiler, zihin sağlığı sorunları, obezite ve kanser, kalp hastalıkları dahil birçok durumun gelişmesine neden olur. 
2. Probiyotikler ishalin önlenmesine ve tedavisine yardım eder: Probiyotiklerin ishali önleme ve şiddetini azaltma konsunda etkinliği iyi bilinmektedir. İshal antibiyotik alımının sık bir yan etkisidir. Antibiyotiklerin bağırsaktaki iyi ve kötü bakterilerin dengesini olumsuz etkilemesinden dolayıdır. Bazı çalışmalar birlikte probiyotik kullanımının antibiyotiğe bağlı ishal riskini azaltabileceğini göstermiştir. Probiyotikler antibiyotik ile bağlantılı olmayan ishallerde de faydalıdır. Etkinlik alınan probiyotiğin tipi ve dozuna bağlıdır. Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus casei gibi türler ve maya  Saccharomyces boulardii ishal riskini en iyi azaltan türlerdir. 
3. Probiyotik takviyeleri bazı zihinsel sorunları iyileştirir: Bağırsak sağlığı ile ruh ve zihin sağlığı arasındaki bağlantıyı gösteren çalışmalar giderek artıyor. Hem hayvan hem de insan çalışmaları probiyotik takviyelerinin bazı zihin sağlığı sorunlarını iyileştirebildiğini buldu. Bifidobacterium ve Lactobacillus türlerinin 1-2 ay süreyle takviyesi anksiyete, depresyon, otizm, obsesif-kompulzif bozukluk ve hafızayı iyileştirmektedir. Bir çalışmada 70 kimyasal çalışanı 6 hafta her gün 100 g probiyotik yoğurt yedi ya da 1 kapsül probiyotik takviyesi aldılar. Bu kişiler genel sağlık, depresyon, anksiyete ve stresleri üzerinde olumlu etkiler deneyimlediler. Ayrıca depresyonu olan 40 kişinin 8 hafta probiyotik takviyesi almalarını takiben depresyon düzeyleri ve C-reaktif protein (iltihabi durum varlığını gösteren bir test) düzeyleri ve insülin düzeyleri azaldı. 
4. Bazı probiyotik soyları kalp sağlığınızın korunmasına yardım eder: Probiyotikler kötü LDL kolesterol ve kan basıncını düşürerek kalp sağlığınızın korunmasına yardım eder. Bazı laktik asit üreten bakteriler  bağırsakta safrayı parçalayarak kolesterol düzeylerini azaltırlar. Safra çoğunluğu kolesterolden oluşan doğal olarak oluşan bir sıvıdır ve sindirime yardım eder.  Probiyotikler safrayı parçalayarak bağırsaktan tekrar emilmesini, dolayısıyla kolesterol olarak kana girişini önlerler. Probiyotikler kan basıncını da düşürürler. ancak kan basıncı üzerine etkisinin ortaya çıkması için 8 haftadan daha uzun süre ve günde 10 milyon koloni oluşturucu üniteden fazla probiyotik takviyesi alınması gerekmektedir. 
5. Probiyotikler bazı allerjilerin ve ekzemanın şiddetini azaltabilir: Bazı probiyotikler çocuklarda ve bebeklerdeki ekzemanın şiddetini azaltmaktadır. Gebelik sırasında probiyotik alan annelerin çocuklarında yaşamın ilk yılında ekzema gelişme riski %83 azalmaktadır.  Bazı probiyotiklerin süt allerjisine iltihabı cevabı azalttığına dair bilgiler vardır. Ancak bu konuların daha fazla çalışılmaya ihtiyacı vardır. 
6. Probiyotikler bazı sindirim sorunları ile ilişkili belirtilerin azalmasına yardım eder: Çok sayıda insan ülseratif kolit ya da Chron hastalığından muzdariptir. Bifidobacterium ve Lactobacillus türlerinden oluşan bazı probiyotik tipleri hafif ülseratif koliti olanlarda belirtileri iyileştirebilmektedir. Bununla birlikte Chron hastalığında etkisi çok azdır. Ancak probiyotiklerin diğer bağırsak bozukluklarında yararları gösterilmiştir. İritabl bağırsak sendromunun belirtilerini azalttığını gösteren çalışmalar vardır. Prematür bebeklerde ölümcül olabilen nekrotizan enterokolit riskini %50 kadar azaltabilmektedir. 
7. Probiyotikler bağışıklık sisteminizin güçlenmesine yardım eder: Probiyotikler bağışıklık sisteminizi destekleyerek zararlı bağırsak bakterilerinin çoğalmasını önlerler. Ayrıca bazı çalışmalar vücutta doğan antikorların yapımını uyardıklarını da göstermiştir. IgA yapan hücreler, T lenfositler ve doğal öldürücü hücreler gibi savunma sistemi hücrelerini de güçlendirirler. Solunum yolu enfeksiyonlarının sıklığı ve şiddetinin azalmasına ve idrar yolu infeksiyonu gelişme riskinin azalmasına katkıda bulunurlar. 
8. Probiyotikler kilo ve karın yağlarınızı vermenize yardım eder: Probiyotikler farklı şekillerde kilo vermeye yardımcıdır. Örneğin bazı probiyotikler diyetteki yağların emilimini önlerler. Yağ vücutta depolanmak yerine dışkıyla atılır. Ayrıca uzun süre tokluk hissetmenize, daha fazla kalori yakmanıza ve daha az yağ depolamanıza ardım eder. Bir çalışmada Lactobacillus rhamnosus alan kadınlarda  3 ayda almayanlara oranla %50 daha fazla kilo kaybı olmuştur.  Bununla birlikte tüm probiyotiklerin kilo vermeye yardım etmediğini bilmek gerek. Bazı probiyotik  türleri (Lactobacillus acidophilus gibi) ise kilo alımını sağlamaktadır

Probiyotikleri alma yolları:

 Probiyotik kültürleri yoğurt gibi mayalanmış süt ürünlerinde bulunur. Ayrıca sebze turşuları, tempeh, miso (soya fasulyesinden yapılan bir Japon yemeği), kefir, kimçi, lahana turşusu gibi fermente gıdalar da bazı laktik asit bakterileri içerir. Ayrıca kurutulmuş formda bakterileri içeren tabletler, kapsüller ve tozları da alabilirsiniz. Bununla birlikte bazı probiyotikler bağırsağa ulaşamadan mide asiti ile parçalanırlar. Bunun anlamına böyle durumlarda herhangi bir fayda göremeyeceksiniz demektir. Yukarıda bahsedilen sağlık yararlarından faydalanmak isterseniz yeterli miktarlarda tüketmeniz önemlidir. Çoğu çalışma 1 milyon ile 100 milyon canlı organizmanın yararlı olduğunu göstermektedir. 

Kaynaklar

1. http://www.healthline.com
2. JAMA 2012;307(18):1959-69
3. Cochrane Database Syst Rev 2010; 10:CD003048. doi: 10.1002/14651858.CD003048.pub3. 
4. J Neurogastroenterol Motil 2016; 22: 589-605
5. Nutr Neurosci  2016;19(9):387-395. 
6. Nutrition 2016 Mar;32(3):315-20
7. Hindawi Publishing Corporation Experimental Diabetes Research Volume 2012 doi:10.1155/2012/902917
8. Hypertension. 2014;64:897-903
9. J Allergy Clin Immunol 2012;130:1355-60.
10. Cochrane Database Syst Rev 2014;10;(4):CD005496. doi: 10.1002/14651858.CD005496.pub4.
11. Clin Microbiol Rev  2003 Oct;16(4):658-72
12. Br J Nutr 2014 Apr 28;111(8):1507-19