Juvenil idyopatik artrit nedir?
JIA 16 yaş altı çocuklarda görülen bir yangısal (iltihabi) eklem hastalığıdır. Daha önceleri juvenil romatoid artrit (JRA) olarak bilinirdi. JIA nın çoğu tipi otoimmün hastalıklar grubuna dahildir. Otoimmün hastalık vücudun bağışıklık sisteminin kendi hücrelerini yanlışkla yabancı olarak algılaması ve onlara saldırması sonucu olan hastalıklardır. Bu saldırılar eklem ağrısı, şişme ve hareket zorluğuna neden olur. Streptokoklarla oluşan enfeksiyonlarda olduğu gibi bir mikrobik bir olay saldırıyı başlatabilir. Tek bir JIA atağı olabileceği gibi çoğu belirtiler hastada yıllarca devam edebilir. Hastalık belirtileri 3 aydan uzun sürdüğünde kronik olarak adlandırılır.
JIA nın birçok alt tipi vardır. Daha önceleri pausiartikiüler JRA olarak bilinen oligoartrit hastalığın ilk 6 ayında 4 veya daha az eklemi tutar. Oligoartritin de iki alt tipi vardır. Dört veya daha az eklemde sınırlı kalan süregen tipi ve ilk 6 aydan sonra tutulan eklem sayısında artışın olduğu genişlemiş tip. Kalça eklemleri tutulmaz, ancak gözde de iltihabi hastalık (üveit) oluşabilir.
Poliartrit daha yaygın hastalığa neden olup; hastalığın ilk 6 ayında beş veya daha fazla eklemi tutar. İki tipi vardır: Romatoid faktör (RF) pozitif olan ve negatif olan.
Sistemik JIA yüksek ateş ve döküntü ile giden tüm iç organları (kalp, karaciğer ve dalak gibi) tutabilen JIA tipidir.
JIA nın diğer alt grupları psöriatik artrit (sedef hastalığı ile birlikte olan artrit) ve omurgayı tutabilen entezit ilişkili artrittir.
Artrit belirtileri alevlenmeler ile seyreder:
Artrit belirtileri alevlenmeler şeklinde olur ve bir süre sonra yatışır. Alevlenmeler arasında belirtiler ya kaybolur veya azalır. Her hastada farklı farklı seyredebilir. Tek bir alevlenme olup bir daha hastalık olmayacağı gibi sık alevlenmeler olabilir. Bazı hastalarda belirtiler sürekli de olabilir.
Eklem Belirtileri
JIA nın en çok görülen belirtisi eklem ağrısıdır. Eklemler şiş ve hassas olabilir. Dokunmakla sıcaklık fark edilebilir ve eklemde kızarıklık görülebilir. Eklemin hareketleri kısıtlıdır. Eklem ağrısı uzun süren dinlenmeler sonrası daha fazladır, hareketle rahatlayabilir
Yorgunluk ve iştah azalması
Eklem ağrısı sağlıklı uykuyu bozduğu için çocuk kendini yorgun hisseder. Yangısal durumun kendisi de yorgunluğa neden olabilir. Çocuğun iştahı azalabilir ve kilo alamayabilir. Hatta kilo kaybı bile olabilir..
Asimetrik büyüme
Süregen artrit eklemlerde harabiyet yapabilir. Çocuk büyürken kemik uçlarında büyüme plakları vardır. Bu plaklar kemiklerin daha uzun ve daha güçlü olmasını sağlar. Artrit bu plakları ve çevresindeki kıkırdağı bozar. Bu durum büyümeyi engelleyebilir ya da eklemin farklı oranlarda büyümesine neden olabilir. Örneğin bir kol ya da bacak diğerinden uzun ya da kısa olabilir. Artritin erken tedavisi büyüme sorunları gelişmesini önler
Göz sorunları.
JIA daki yangısal durum gözlerde de hastalık oluşmasına ve sonuçta gözde kızarıklık ve ağrıya neden olabilir. Çocuğun gözü ağrıyor ve yangısal bir durum varsa özellikle parlak ışığa karşı duyarlılık olabilir. Tedavi edilmemiş yangısal göz hastalığı gözlerde harabiyete ve görme sorunlarına neden olabilir. Yangısal durum çoğunlukla gözün yüzeyinden ziyade iç kısmındadır. Bu durum yangısal durumun tanısı için yarık lamba muayenesini gerektirir.
Ateş ve döküntü
Sistemik JIA da yüksek ateş ve ciltte açık pembe renkli döküntüler olur. Döküntüler en çok göğüs, karın, sırt, eller ve ayaklarda olur. Döküntü ve ateş birlikte ortaya çıkar ve hızla gelir hızla gider. JIA ateşi 39 derecenin üzerine çıkabilir ve haftalarca devam edebilir.
Lenf bezlerinde ve iç organlarda büyüme
Sistemik JIA da lenf bezleri büyüyebilir. Lenf bezleri vücudun filtresi gibi görev gören küçük bezlerdir. Boyun ve çene altı, koltuk altları, kasıklar dahil tüm vücutta bulunurlar. Bazen iç organlarda da şişme olur. Kalp, karaciğer, dalak ve organları çevreleyen dokular (serozit) etkilenebilir. Nadir durumlarda akciğerler de hastalığa katılabilir. Nadir olmakla birlikte çok ciddi bir komplikasyon olan makrofaj aktivasyon sendromunda bağışıklık sistemi çok aşırı çalışmaktadır.
JIA ile yaşamak
Çocuklarda artrit tanısı birçok belirsizlikleri de beraberinde getirir. Ayrıca artrit ile birlikte yaşamak zor ve ağrılıdır. Bununla birlikte uygun tedavi ve belirtilerin yönetimi çoğu çocuğun normal yaşamına dönmesini sağlar. Hastalık alevlenmelerle seyredebildiği için yakın hekim izlemi önemlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder