13 Ağustos 2015 Perşembe

PROTEİNÜRİ

Protein nedir?

Protein vücudumuzu oluşturan üç esas kimyasaldan biridir (diğer ikisi yağlar ve şekerler). Protein gıdaların önemli bir parçası olup; çoğu yiyecekte bulunur. Et ve balıkta çok miktarlarda vardır. Et yediğinizde et midede parçalanır ve vücuda alınır. Protein daha sonra vücutta değiştirilir ve dağılır. Proteinler kaslar, kemikler, saç ve tırnaklar dahil tüm vücut parçalarını yapan kalıplardır. Kandaki proteinler ise birçok önemli fonksiyona sahiptir. Vücudu mikroplardan korurlar, pıhtılaşmaya yardım ederler, vücutta dolaşan sıvının miktarını ayarlarlar. Proteinler kanın plazma bölümünün ( sulu kısmı) önemli bir parçasıdır ve vücut proteinlerini kaybetmek istemez. Dolayısıyla vücut atık maddeleri böbrekler yoluyla atarken proteinler kan dolaşımında tutulur.

Proteinüri nedir?

Proteinüri idrarın anormal miktarda protein içerdiği bir durumdur. Albumin kandaki esas proteindir ve proteinüri varlığında albumin en çok atılan proteindir. Böbrekler kanı süzerek idrar yapar. Normalde kandaki proteinler böbreğin süzen kısmındaki delikleri geçmek için çok büyük olduğunda kanın süzülmesi sırasında idrara protein geçmez. Ancak böbreğin süzme işlevini yürüten glomerül adı verilen yapılarda bir hasarlanma varsa kandaki proteinler idrara sızabilir.
Çocuklarda proteinüri önemli bir durum mudur?
Proteinüri çocuk böbrek hastalıkları uzmanına en sık sevk nedenlerinden biridir. Çocuklarda proteinüri geçici ve iyi seyirli bir durum olabileceği gibi ciddi bir böbrek hastalığının ilk bulgusu da olabilir. Böbrek hastalığının bulgusu olduğu kadar, hastalığın kötüleşmesine de neden olabilir. Bu nedenle bulgu vermese bile çocukta proteinürinin saptanması hem hekim hem de hasta ailesi için endişe verici bir durumdur.

Çocuklarda proteinüri sıklığı nedir?

Çocuk ve ergenlerde tek bir idrar örneğinde proteinüri saptanma oranı oldukça sıktır (%5-15).  Bununla birlikte tekrarlanan idrar analizlerinde devam eden proteinüri oranı oldukça azdır (%0.1).

Proteinürinin nedenleri nelerdir?
İdrarda protein varlığı hemen her tip böbrek hastalığının bir göstergesi olabilir. Dolayısıyla idrarda albumin testi yapılması rutin tıbbi değerlendirmenin bir parçası olmalıdır. Çocuklarda proteinürinin en sık nedenleri minimal değişiklik hastalığı, glomerulonefritler, reflü nefropatisi, infeksiyonlar, hipertansiyon ve diabettir.

Proteinürinin belirti ve işaretleri nelerdir?

Erken dönemlerde proteinürinin hiçbir belirtisi ve bulgusu yoktur. Protein idrar analizi sırasında saptanır. İdrarda çok fazla miktarlarda protein varlığında idrar köpüklü bir görünüm alır. Proteinüri çok fazla olduğunda nefrotik sendrom denilen klinik tablo ortaya çıkar. Kan proteinlerinin azalması kandaki suyun dokulara sızmasına neden olur ve göz çevresi, eller, ayaklar, yüz ve karında şişlik oluşur. Bu şişme ödem olarak adlandırılır. Akciğerlerde sıvı birikimine bağlı nefes darlığı gelişebilir. Bu bulgular böbrek hastalığının ilerlemiş ve protein kaybının fazla olduğunun işaretidir.

Proteinüri araştırması için hangi testler yapılmalıdır?

Proteinüri için en sık kullanılan tarama testi idrar çubuk testidir. Bu yöntem çabuk, kolay yapılabilir ve güvenilir olmasına rağmen idrardaki protein miktarını tam göstermez. Ayrıca yalancı pozitiflik ve negatiflik de söz konusu olabilir. Bu nedenle çubuk testi ile proteinüri saptandığında protein miktarı ölçülmelidir. İdrardaki protein miktarı iki şekilde belirlenebilir. İlki anlık idrarda protein ve kreatinin miktarlarının ölçülerek protein/kreatinin oranının hesaplanmasıdır. İkincisi ise 24 saat süreyle toplanan idrardan protein atılımının ölçülmesidir. İkinci yöntem proteinüri miktarının belirlenmesinde altın standart yöntemdir.

Böbrek hastalığı tanısı için hangi ilave testler gereklidir?

Kandaki kreatinin miktarının ölçülmesi çocuğun böbreğinin atıkları etkin bir şekilde uzaklaştırıp uzaklaştıramadığını gösterir. Kandaki kreatinin düzeylerinin artmış olması çocuğun böbrek hasarının ciddi olduğunu işaret eder. Ayrıca kan kreatinin ölçümü böbreklerin kanı süzme işlevinin düzeyinin hesaplanması için de gereklidir. Böbreğin süzme işlevinin derecesini gösteren bu hesaplamaya “glomerüler filtrasyon hızı (GFH)” adı verilir. GFH dakikada 90 ml nin altında ise hastada böbreğin süzme fonksiyonu bozulmuş demektir.

Proteinürinin kötü sonuçları var mıdır?

Proteinürili birçok hastada hafif böbrek hastalığı bulunurken bazıları böbrek yetmezliğine ilerler. Proteinürinin açtığı sonuçlar idrardaki protein miktarı ile ilişkilidir. İdrarda protein atılımı ile birlikte olan tüm böbrek hastalıklarında sık görülen bazı sorunlar vardır:
·         Hipertansiyon: Böbrek hastalığı sıklıkla kan basıncı yüksekliğine neden olur. Hipertansiyon böbrek hastalığının daha da ilerlemesi için bir risk faktörüdür. Ayrıca kalp ve damar sorunları gelişmesine de neden olur. Kan basıncını düzenlemek için ilaç kullanılması gerekebilir.
·         Kolesterol yüksekliği: Nefrotik sendromda kan kolesterolü yükselir. Kolesterol yüksekliği uzun sürerse kalp damar hastalığı gelişme riski artar. Nefrotik sendrom kısa sürede tedavi edilirse kolesterol düzeyleri kendiliğinden normale döner. Eğer nefrotik sendrom kısa sürede tedavi edilemezse kolesterol düşürücü ilaçlar gerekebilir.

Proteinüri nasıl tedavi edilir?

Proteinürinin tedavisi altta yatan böbrek hastalığına bağlıdır. Tedavi edilebilir böbrek hastalıklarında hastalığın tedavisi ile proteinüri de düzelir. Böbrek hastalığının tedavisi mümkün değilse idrarda protein miktarını azaltmaya yönelik diyet ayarlamaları ve proteinüriyi azaltıcı etkisi olan bazı ilaçlar denenebilir. Diyetteki tuz ve protein miktarının azaltılması proteinürinin de azalmasına yardımcı olabilir. Kan basıncının ve kan kolesterol düzeyinin kontrol altında tutulması da proteinürinin azaltılmasına katkıda bulunacaktır.

Unutulmaması gereken noktalar


  • Proeinüri idrarda anormal miktarda protein varlığıdır.
  • Proteinüri kronik böbrek hastalığının bir işareti olabilir
  • Diabet ve hipertansiyon varlığı proteinüri için risk oluşturur
  • Proteinürinin başlangıçta hiçbir belirtisi yoktur. Sadece laboratuar testleri ile saptanır
  • Proteinüri miktarı artınca nefrotik sendrom kliniği oluşur

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder